نجوم وفضا

اخترشناسان به کمک تلسکوپ فضایی کپلر موفق شده‌اند شش سیاره سنگی و گازی را در اطراف ستاره‌ای خورشیدمانند کشف کنند. این منظومه که کپلر11 نام گرفته، دوهزار سال‌نوری از زمین فاصله دارد.

جک لیساور، دانشمند سیاره‌شناس و عضو گروه علمی تلسکوپ فضایی کپلر در مرکز تحقیقات فضایی امیز ناسا در گفتگو با بخش خبری ناسا گفت: «منظومه سیاره‌ای کپلر11 بسیار هیجان‌انگیز است. هم به‌شکل جالبی جمع‌وجور است، هم تخت است (همه سیارات شبیه به منظومه‌شمسی در یک صفحه دوران می‌کنند) و از همه جالب‌تر اینکه تعداد زیادی از سیارات غول‌پیکر در فاصله نزدیکی از ستاره خود دوران می‌کنند. ما اصلا فکرش را هم نمی‌کردیم که چنین منظومه‌ای بتواند وجود داشته باشد».

به عبارت دقیق‌تر، کپلر11 کامل‌ترین و فشرده‌ترین منظومه سیاره‌ای شناخته شده پس از منظومه‌شمسی است.

لیساور ادامه داد: «تاکنون ستارگان معدودی را شناخته‌ایم که یک سیاره از مقابلشان عبور کند، ولی کپلر11 اولین منظومه‌ای است که بیش از 3 سیاره آن از مقابل قرص ستاره مرکزی عبور می‌کنند. مطمئنا خیلی کمتر از 1درصد از ستارگان کهکشان دارای منظومه‌هایی شبیه به کپلر11 هستند، اما مشخص نیست که این نسبت یک در هزار، یک در ده‌هزار و یا یک در میلیون باشد. دلیلش هم این است که این منظومه فعلا تنها منظومه در نوع خود است».

تمام سیاراتی که به‌دور ستاره کپلر11 دوران می‌کنند، از زمین بزرگ‌ترند و بزرگ‌ترین آن‌ها در ابعاد اورانوس یا نپتون (با قطر 4 برابر زمین است. نزدیک‌ترین این سیارات، کپلر11ب ده‌برابر از زمین به خورشید نزدیک‌تر است و در فاصله 15 میلیون کیلومتری دوران می‌کند و خارجی‌ترین آن‌ها، کپلر11جی در نصف فاصله زمین از خورشید یعنی 75 میلیون‌کیلومتری دوران می‌کند. پنج سیاره اول بین 10 تا 47 روز طول می‌کشد تا یک بار به دور ستاره‌شان بگردند و این زمان برای دورترین سیاره 118 روز طول می‌کشد.

بدین ترتیب در مقایسه با منظومه شمسی، پنج‌سیاره از این منظومه از سیاره عطارد نیز به ستاره‌شان نزدیک‌ترند و سیاره ششم در فاصله بین مدار سیارات عطارد و ناهید جای می‌گیرد.

اندازه‌گیری‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد این سیارات جزو کوچک‌ترین سیارات فراخورشیدی کشف‌شده دسته‌بندی می‌شوند. این سیارات ترکیبی از سنگ و گاز هستند؛ بیشتر جرم آن‌ها را هسته سنگی تشکیل می‌دهد، اما بیشتر حجم سیاره مربوط به مواد گازی است.

هرچند زمان زیادی از کشف این منظومه سیاره‌ای نگذشته، اما دانشمندان احتمال می‌دهند با مطالعات دقیق‌تر و طولانی‌تر بتوان سیاره هفتم و شاید سیارات دیگری را در فواصل دورتر از این ستاره کشف کنند. البته فاصله سیارات تازه‌کشف‌شده تا ستاره مرکزی به‌قدری نزدیک است که بعید به‌نظر می‌رسد این سیارات توانایی میزبانی از حیات را داشته باشند».